جوراب نخی و پشمی، شال پا، گیوه، گالش و لَلَکا (اُرُسی) از پاپوش‌های سنتی سمنان بوده است که ویژگی‌های آن مطابق با جغرافیا و آب و هوای سمنان بوده و توسط مردان و زنان سمنانی استفاده می‌شد.

جوراب نخی
جوراب نخی از رایج‌ترین انواع جوراب سنتی در منطقه است. برای تهیه آن، پنبه را ریسیده و جوراب مورد نظر را با قلاب می‌بافتند. این نوع جوراب عموماً ساق بلندی دارد و در مناطق کویری که کشت پنبه رواج داشت؛ افراد نخ مورد نیاز بافتن جوراب را رنگ می‌کردند. امروزه به دلیل دسترسی به جوراب‌های کارخانه‌ای، تهیه و استفاده از جوراب نخی مرسوم نیست.

جوراب پشمی
این نوع جنوب در مناطق سردسیر سمنان و یا در فصل‌های سرد در شهر سمنان مورد استفاده قرار می‌گرفته. جورا‌های پشمی با نقش و نگارهای گوناگون بافته می‌شد و هر سه قشر زن، مرد و کودک می‌توانستند از آن استفاده کنند. بافت این جوراب با قلاب صورت می‌گیرد و ساق آن به اندازه یک وجب بالاتر از مچ پا بلندی دارد.

لَلَکا
لَلَکا یا اُرُسی رایج‌ترین نوع پاپوش در سمنان بوده و دوخت آن نیز در سمنان رواج داشته‌است. للکا نوعی کفش بدون پاشنه بود و کف آن از پوست گاومیش و قسمت روی آن از پوست گوسفند ساخته می‌شد. جلوی این کفش، پنجه‌ها را می‌پوشاند و پشت آن هم بسته بود. رویه این کفش مرغوب‌تر و نرم‌تر دوخته می‌شد اما برای کف آن از چرم‌های زمخت استفاده می‌کردند. استفاده از این کفش علاوه بر سمنان در بعضی روستاهای اطراف نیز رواج داشت.

گیوه
گیوه از جمله کفش‌های مورد استفاده اهالی منطقه از گذشته تا به امروز است. به دلیل روابط تجاری و عبور کاروان‌های متعدد بین نقاط کویری همچون یزد، اصفهان با شهرهای سمنان گاهی گیوه یزدی برای فروش به منطقه آورده می‌شد. گیوه ملکی نوع دیگری از گیوه است که تهیه آن در سمنان و دامغان رایج بوده است و مورد استفاده همه اقشار در سمنان بوده است.

گالش
گالش کفش مورد استفاده اقشار مرفه بود. آنها در گذشته پس از پوشیدن کفش خود بر روی آن گالش می‌پوشیدند تا از کثیف شدن آن جلوگیری کنند و کفش برای مدت بیشتری مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه استفاده از این نوع کفش به شدت کاهش یافته اما هنوز هم نوجوانان روستایی، دامداران و کشاورزان از آن استفاده می‌کنند. البته روند تولید آن به کلی متفاوت شده و در تهران و دیگر نقاط شهری آماده شده و مورد فروش عموم قرا می‌گیرد.

پاپوش گالش در سمنان

مقالات مرتبط: