سرمنشأ هدایت نخبگان به خارج از کشور، چه کسانی هستند؟

مهندس جمشید آرین، مخترع خودروهای الکتریکی و بنیانگذار سیستم‌های هوشمند حمل و نقل در گفتگوی اختصاصی با سمنان امروز؛

مهندس جمشید آرین، مخترع خودروهای الکتریکی و بنیان‌گذار سیستم‌های هوشمند حمل و نقل است. وی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۰ ریاست شرکت آرین سونیک ایران و از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ ریاست شرکت ای‌اوی‌آریانا بلژیک را بر عهده داشته است و بیش از

۴۰ سال سابقه تحقیقات علمی و اختراع در ایران، مالزی، بلژیک، استرالیا، هلند و آلمان را در کارنامه دارد. مهندس آرین اکنون به دلیل بی‌توجهی مسئولان به اختراعاتش و نیز جلوگیری از فعالیتش در ایران، به هلند سفر کرده است. وی معتقد است که اختراعش می‌تواند نقطه عطفی در حوزه حمل و نقل کشور و حفاظت از محیط‌زیست باشد. روز گذشته در تماس با این ایده‌پرداز و مخترع ۵۶ ساله، پای سخنان ارزشمندش نشستیم. آن‌چه می‌خوانید متن گفتگوی ما با مهندس آرین است.

پیش‌تر نامه‌نگاری‌های تندی میان شما و برخی از مسئولان سازمان محیط‌زیست کشور صورت گرفته بود؛ با توجه به این که یکی از موارد ادعایی محیط‌زیست این بود که خودروی تولیدی شما دارای قدیمی‌ترین فن‌آوری تولید خودروی برقی بوده است، توضیح دهید که فن‌آوری بکاررفته در خودروی شما چه جایگاهی در جهان دارد؟
متن دو نامه‌ای که خانم ابتکار در پست اینستاگرام خود نوشته بودند، سیاسی و غیرحرفه‌ای بود؛ چرا که یک معاون رئیس‌جمهور به پروژه‌ای «نه» نمی‌گوید تا پس از گذشت ۱۵ سال آن را زیر سوال ببرد. ادعا می‌شود که من برای ساخت خودروهای الکتریکی از قدیمی‌ترین فناوری استفاده کرده‌ام و حرکت این خودروها در فضای شیب‌دار با مشکل مواجه می‌شود.
صدها نفر از این خودروها استفاده کرده‌اند و فیلم این خودروها در تمامی رسانه‌ها موجود است. کسانی با این خودروها در چهار قاره جهان رانندگی کرده‌اند. تکنولوژی اختراعات من در عالی‌رتبه‌ترین کنفرانس‌های جهان مطرح شده است و اگر در اینترنت جستجو کنید می‌بینید که تمامی رفرنس‌های آن در وب‌سایت و بیوگرافی من موجود است؛ بنابراین اهمال در این‌باره یک اشتباه بزرگ استراتژیک و بلکه خیانت است.
این مسأله تبدیل به یک مد شده است که افرادی که دارای قدرت و مقام هستند در روز روشن، از موقعیتشان برای اهداف خود استفاده می‌کنند.

دستگاه‌های مختلف، پاسخ نامه‌های مرا ندادند

فارغ از سازمان محیط‌زیست شما چقدر از ظرفیت نهادهای تقنینی همچون مجلس شورای اسلامی برای پیش‌برد اهداف خود استفاده کرده‌اید؟
در ابتدای کار، پیگیری‌های زیادی از طریق مجلس داشتیم. من باید این تشکر را از مجلس داشته باشم که این نهاد، تنها ارگانی است که دست‌کم نامه شما را پیگیری می‌کند؛ اما سایر دستگاه‌ها حتی پاسخ نامه‌های مرا ندادند، چرا که به اشتباهی که در سال ۱۳۸۱ مرتکب شده‌اند، پی برده‌اند. آن‌ها نمی‌توانند به من «هر پاسخی» بدهند؛ چرا که من از جزئیات قوانین بین‌المللی و وظایف آن‌ها بر اساس قانون اساسی اطلاع دقیق دارم.
آن‌ها از پاسخ دادن به نامه‌ها هراس دارند.

با توجه به پیشرفت‌هایی که در حوزه ساخت خودروهای الکتریکی در جهان صورت‌گرفته است، چرا استفاده از این خودروها فراگیر نیست؟
ما نباید منتظر بمانیم تا منابع زیرزمینی‌مان به اتمام برسد و سپس به سراغ تکنولوژی‌های دیگر برویم. کسی که خلاف این گزاره را قبول داشته باشد، از علم، سیاست و منافع ملی چیزی نمی‌داند. بشر راه‌حلی جز رفتن به سمت انرژی‌های پاک پایدار ندارد. این اتفاق در اروپا و بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته افتاده و به قانون تبدیل شده است.

در آینده استفاده از انرژی‌های قدیمی به طور قانونی محدود خواهد شد
در بسیاری از کشورها از سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۵، خرید و فروش ماشین‌های بنزینی مجاز نخواهد بود. در آینده با تشدید بحران‌های ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی، نهادهای بین‌المللی با وضع استانداردهایی استفاده از انرژی‌های فسیلی را بسیار محدود خواهند کرد. همه کشورهای دنیا بر این موضوع واقفند و در حال اصلاح تولیدات و فراهم کردن زیرساخت‌ها برای استفاده از تکنولوژی‌های جدید هستند؛ اما در ایران اوضاع برعکس است!
تولید چیزی نیست که مسئولان ما گمان کنند با بریدن ربان محقق می‌شود! اگر سخن‌هایی که درباره تولید در ایران گفته می‌شود، درست بود، امروز در تمامی گمرک‌های کشور صف‌های کانتینر وجود نداشت.
با همه این تفاسیر من تا زمانی که در ایرانِ خودم، پروژه‌ام را پیاده‌سازی نکنم برای کسی کار نخواهم کرد.

با این حساب دلیل مهاجرت شما به کشور هلند، عدم حمایت مسئولان از طرح‌های شماست. آیا برنامه‌ای برای بازگشت به کشور دارید؟
من مهاجرت نکرده‌ام؛ من مورد تهدید قرار گرفتم که از کشور خارج شدم. مرا تحت فشار قرار دادند، ایران، خانه من است و من دلم می‌خواهد همین فردا برگردم و در کشور خودم کارم را انجام دهم. این وظیفه بر عهده دولت ایران است که تهدیدهایی را که در مورد من شده، به عنوان یک حق شهروندی، برطرف کند. اگر نمی‌توانم در برابر ظلمی که به من شده بایستم-که نمی‌توانم- دست‌کم می‌توانم این ظلم را اعلام کنم.
کار من تولید در کارخانه است و اگر امروز با شما مصاحبه می‌کنم و در اینستاگرام و تلگرام حضور دارم، به دلیل آن است که عده‌ای کارخانه مرا تعطیل کرده‌اند و مرا به این سو سوق داده‌اند. ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که سرمنشأ هدایت نخبگان به خارج از کشور چه کسانی هستند؟ و چرا ما می‌توانیم اما نمی‌گذارند که بتوانیم؟

۳ میلیون‌نفر باید در حوزه طراحی و تولید خودرو اشتغال داشته باشند

چنان‌که مستحضرید، چندصدهزار نفر از مردم ایران در مشاغلی مرتبط با خودروهای غیرالکتریکی فعالیت دارند؛ در صورت تحقق اهداف شما، آیا میزان اشتغال ایجادشده با سهم بیکاری‌های ناشی از جایگزینی خودروهای الکتریکی با خودروهای بنزینی برابری خواهد کرد؟
متأسفانه نگذاشتند برخی از صنایع در ایران ایجاد شود؛ کما این که ما در ایران صنعت خودروسازی نداریم. از جمعیت ۸۰ میلیون‌نفری ایران، باید دست‌کم ۳ میلیون‌نفر در حوزه طراحی و تولید- و نه فروش قطعات یدکی و…- اشتغال داشته باشند که چنین چیزی وجود ندارد. من به شما اطمینان می‌دهم، با رونق تولید خودروهای الکتریکی نه تنها منافع شاغلان در حوزه خودروسازی، بلکه حتی منافع بنگاه‌هایی که از چین و کشورهای دیگر قطعاتی وارد و ماشین مونتاژی تولید می‌کنند نیز به خطر نمی‌افتد.

پیمایش ۵۴۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر با هربار شارژ خودرو
آن‌چه درباره شاخصه‌های فنی خودروهای شما بیان می‌شود حاکی از مطلوبیت این شاخصه‌هاست. با هربار شارژ امکان پیمایش چند کیلومتر مسافت وجود دارد؟ این میزان در محصولات مشابه در دنیا چقدر است؟
کاری که ما در ایران فارغ از حرف و ادعا انجام دادیم، این بود که با یکبار شارژ خودرو، ۵۴۰ کیلومتر از تهران تا اصفهان رانندگی کردیم و در اصفهان مورد استقبال استاندار قرار گرفتیم. در اتوبان تهران-قم نیز عده‌ای از سوی استانداری به همراهی ما آمده بودند. این کار بازتاب مطلوبی در خبرگزاری‌ها داشت. این عدد می‌تواند تا یکهزار کیلومتر هم ارتقاء پیدا کند؛ مهم این است که ما محصول خود را با چه قیمت و مشخصاتی روانه بازار کنیم.
در ارتباط با سرعت نیز، من تا سرعت ۲۰۰ کیلومتر با خودروهای تولیدی خودم رانندگی کرده‌ام و الان می‌توانیم خودروهایی بسازیم که سرعت آن تا ۳۵۶ کیلومتر خواهد رسید. ما در ارتباط با سرعت و مسافت، هیچ مشکلی نداریم و بالاتر و پایین‌تر از دیگران نیستیم. بنابراین، نه فقط در تهران، بلکه در هرجای ایران که ضرورت داشته باشد، باید کارخانجات موردنیاز خود را در این رشته راه‌اندازی کنیم.

برای آغاز کار خود در ایران به چقدر هزینه و امکانات نیاز دارید؟
ما همواره در پروپوزال‌ها، اعداد و ارقام مربوط به صرفه اقتصادی و میزان هزینه‌ها برای راه‌اندازی فاز اول پروژه‌ها و… را ارائه می‌کردیم؛ اما اکنون سخن ما این است که پول نمی‌خواهیم! مشکلی به نام پول ابدا وجود ندارد و اگر لازم باشد مردم ما را همراهی خواهند کرد. هزاران نفر به من پیغام داده‌اند که ما یارانه خود را به این کار اختصاص خواهیم داد و این نشان می‌دهد مشکل در خواسته مسئولان است.
دولت باید به جای گشایش سامسونگ و تعطیلی ارج، در پروژه‌هایی نظیر پروژه تولید خودروی الکتریکی در عمل وارد شود. حرف و شعار بسیار بیان می‌شود، اما «اقدام و عمل» لازم است.

تست یا اعتراض؛ مسأله این است!

شما پیش‌تر دو خودروی خود را با انداختن در دره و آب تست کردید. آیا این شیوه تست، اصولی است؟ و چه نتایجی از این تست گرفتید؟
من قصد دارم نتایج این تست را در کنفرانسی ارائه دهم. مسائل گوناگونی همچون وارد شدن شوک الکتریکی به راننده وجود دارد که چه زمانی که ما خودرو را از ارتفاع ۳۰ متری در دره کوهسار انداختیم و چه زمانی ما خودرو را در آب انداختیم، این دست مسائل بررسی شده است. اما به هر حال محصولی که چند میلیون‌یورو ارزش دارد را که در آب و دره نمی‌اندازند! بنابراین ما علاوه بر تست، با این کار به نوعی اعتراض خود را نیز به دولت نشان دهیم.

و سخن آخر.
خوشحالم که صدای گرم شما را از ایران شنیدم. این گفتگو موجب دلگرمی من شد.

درباره بخش تحریریه ویکی سمنان