تپه های دلازیان و پرک

کویر دلازیان در شمال کویر مرکزی ایران (دشت کویر) و جنوب روستای دلازیان قرار دارد. روستای دلازیان در ۸ کیلومتری جنوب سمنان در سوی دیگر خط راه‌آهن تهران – مشهد و پس از روستاهای خیرآباد و رکن‌آباد جای دارد.
این کویر در قسمت عمده کویر پوشش گیاهی بسیار ضعیف و عمدتاً گیاهان خشکی‌پسند و شور‌پسند قابل مشاهده است. این کویر محل تلاقی رودخانه شورآب سمنان و رودخانه گیناب است که پس از عبور از دشت سمنان در این منطقه به یکدیگر می‌پیوندند. بدلیل وجود این ۲ رودخانه فصلی، زمین‌های باتلاقی به وفور در این کویر قابل مشاهده هستند و در حاشیه باتلاق‌ها گنبدهای نمکی قرار دارند.
گنبدهای نمکی جنوب دلازیان از جمله جذابیت‌های گردشگری این منطقه هستند که از زیبایی خاصی برخوردارند. همچنین معدن متروکه گوگرد دلازیان از دیگر جاذبه‌های این منطقه است که بعد از گنبدهای نمکی و در فاصله ۱۰ کیلومتری روستا قرار دارد. کویر دلازیان و دریاچه نمک از دیگر جاذبه های توریستی این منطقه محسوب میشوند.
تپه‌های دلازیان (چشمه شیخ) مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۶۴ با شماره ثبت ۱۷۰۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این میدان در هشت کیلومترى جنوب شرقى شهر سمنان و در پانصد مترى خم رودخانه گیناب واقع شده است. در انتهاى اراضى کشاورزى نماى هشت تپه نزدیک به هم دیده مى‌شود. هر چند جاگیرى تپه‌ها در کنار هم شکل هندسى ویژ‌ه‌اى ندارد، اما از هر سو که بدان‌ها بنگریم همواره هشت برجستگى از دور پیداست. بلندى این تپه‌ها یکسان نیست، ولى تفاوت زیادى هم ندارند. فاصله بین دامنه‌هاى پست تپه‌ جنوبى تا دامنه‌هاى پایین تپه شمالى بالغ بر ۲۳۰ متر و فاصله مشابه تپه شرقى تا تپه‌ غربى معادل ۳۰۰ متر است. وسعت دامنه‌هاى هر یک از تپه‌ها متفاوت است و تپه‌هاى کوچک‌تر نیز بر دامنه و کنار تپه‌هاى بلند جاى دارند. با توجه به نوع معمارى و ابعاد خشت‌ها، قدمت این تپه‌ها به اوایل هزاره‌ اول مى‌رسد. این تپه‌ها توسط افراد سودجو مورد کندوکاو قرار گرفته و به وسیله ماشین‌هاى سنگین تخریب شده است.
میدان میرک بزرگترین محوطه روباز پارینه سنگی ایران نیز در این منطقه واقع شده است. میرک به لحاظ قدمت و تعداد ابزار سنگی یافت شده در آن بسیار قابل توجه است. در این محوطه تا کنون ده‌ها هزار قطعه دست سازهای سنگی دوران پارینه سنگی شامل تراشه ها، تراشنده ها، ابزار شکار، سرنیزه و … کشف شده است. هر چند پارینه سنگی مربوط به ۱۲ هزار سال قبل می شود اما بر اساس مطالعات اولیه قدمت این محوطه به ۵۰ هزار سال قبل تخمین زده می شود. تا کنون محوطه هایی با این قدمت تاریخی تنها در غارها مشاهده شده اند اما این محوطه با این ابعاد روباز در نوع خود منحصر به فرد است. به نظر می رسد در ۵۰ هزار سال قبل، این منطقه کویری نبوده و ساکنان آن در حاشیه دریاچه ای که مرور زمان و تغییرات اقلیمی خشک شده زندگی می‌کردند. این محوطه از نظر تعداد ابزار سنگی یافت شده و برجسته بودن این ابزارها در خاورمیانه شاخص است گفت: این محوطه مانند یک آزمایشگاه کامل ابزارسازی است.
برای دسترسی به این منطقه باید بعد از پل راه آهن سمنان به سمت جنوب حرکت کنید و پس از عبور از روستاهای خیر آباد، رکن آباد و محمد آباد، جاده خاکی به سمت جنوب شرقی به کویر دلازیان را طی کنید.