بزرگان و مفاخر سمنان

یکی از شخصیت‌های بسیار برجسته و عرفانی نامدار این منطقه سید اشرف جهانگیر سمنانی معروف به عارفی جهانگرد است. این عارف و دانشمند که برای بسیاری از همشهری‌ها و حتی برای ایرانیان غیر آشناست اهل این دیار و سمنانی بوده است. وی در سال۶۸۸ هجری‌قمری در سمنان متولد شده است. خاندان وی در این منطقه به آل‌سمنان معروف بوده و سلطنت داشتند. نام پدرش محمد ابراهیم حاکم منطقه و مادرش خدیجه بیگم دختر خواجه احمد یسوی بوده است. سید اشرف‌الدین در سن هفت سالگی قرآن مجید را حفظ کرده و در چهارده سالگی تحصیلات خود را به پایان رساند و در تمام عراق و ایران شهرت کسب کرد. نام پدرش محمدابراهیم حاکم منطقه بوده و پس از وفات پدرش، حکومت سمنان را بر عهده گرفت. داستان‌های بسیاری از عدل و انصاف وی در زمان حکومتش نقل شده است. او در زمان حکومت خود هیچگاه از ادای فرایض و واجبات و سنن و نوافل سر برنتافت. از کودکی به سلوک و عرفان و معنویت گرایش داشت. به واسطه خوابی که می بیند توسط حضرت خضر مامور می شود که به هندوستان برود و با کسب اجازه مادرش به هند رهسپار می شود. او ۱۲۰ سال عمر کرده است وی در روح […]

دکتر ابوالفضل قاضی شریعت‌پناهی یکی از شخصیت‌های برجسته و علمی سمنانی است و در میان خواص اهل علم و ناموران علم سیاست و حقوق جایگاه رفیعی را به خویش اختصاص داده است. دکتر شریعت پناهی، فرزند آقا سیدهادی از سادات حسنی در سال ۱۳۱۰ هجری‌شمسی در خانواده‌ای اصیل و نجیب متولد شد. او پس از طی مراحل مقدماتی تحصیلات خود، مدارج عالی را نیز طی کرده و در سال ۱۳۳۲، لیسانس حقوق خود را از دانشگاه تهران دریافت نمود و از سال ۱۳۳۳ برای ادامه تحصیل به اروپا سفر کرد و موفق به دریافت درجه عالی دکتری از ژنو در سال ۱۳۳۹ گردید و در زمان ۱۳۴۰ به ایران مراجعت کرد. پس از بازگشت به ایران، وارد سازمان برنامه شد و اولین شغل وى به عنوان کارشناسى ارشد بود، بعد به معاونت دفتر نیروى انسانى سازمان منصوب شد. در ۱۳۴۸ به وزارت کشور انتقال یافت و مدیرکل بودجه و تشکیلات آن وزارتخانه شد. در ۱۳۴۵ به عنوان دانشیار در دانشکده‏ى حقوق تهران اشتغال ورزید و چندى هم معاونت دانشکده‏ حقوق را عهده‏دار بود. از دیگر مشاغل وى باید معاونت آموزشى دانشگاه ملى(شهید بهشتى) و معاونت اجتماعى وزارت کشور را نام برد.  دکتر قاضى در اواخر مهرماه ۱۳۵۷ از سوی شریف […]

شاعر، نویسنده، مدرس و پژوهشگر زبان و ادبیات شفاهی سمنان و فرهنگ عامه

مهندس حسین صادقی در تاریخ ۲۰ شهریور ماه ۱۲۹۹ در سمنان متولد شد. او پس از پایان تحصیلات متوسطه در شهر زادگاهش موفق به ادامه تحصیل در دانشگاه فنی تهران شد و تحصیلات خود را در رشته الکترومکانیک ادامه داد و در سال ۱۳۲۶ به عنوان اولین مهندس شهر سمنان در مقطع لیسانس از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. پس از پایان خدمت نظام وظیفه به استخدام شرکت ملی نفت ایران درآمد و پس از کودتای ۲۸ مرداد از آنجا اخراج شد و از کلیه حقوق و مزایای شخصی محروم شد و به سمنان بازگشت. علاقه وافر ایشان به تعلیم و تربیت جوانان این مرز و بوم سبب ورود ایشان به آموزش و پرورش شد و در شهرهای سمنان، سرخه، مهدیشهر و شهمیرزاد به تدریس پرداخت. پس از گذشت چند سال وی توانست هنرستان صنعتی سمنان را تأسیس کند که حاصل آن فارغ‌التحصیلی جوانان موفق کلیه کارخانجات و مؤسسات تولیدی می‌باشد که همیشه به وجود آنها افتخار می‌نمود. او در سال‌های پایانی خدمت خود در آموزش و پرورش که با تأسیس دانشگاه سمنان نیز مقارن شده بود به تدریس در دانشگاه سمنان نیز مشغول شد و پس از بازنشستگی به علت علاقه وافر به طبیعت به امور کشاورزی و دامپروری روی آورد […]

حاج ملاغلامحسین هراتی در ۱۲۶۴ هجری شمسی در سمنان متولد شد. پدرش ملاغلامرضا و مادرش ملاسکینه از مکتب‌داران سمنان بودند. بنابراین وی از دوران طفولیت عشق وافر به یکتاپرستی و مبانی مذهبی و تحصیل علم و دانش معارف اسلامی پیدا کرد. سپس به مدرسه صادقیه (مدرسه علوم دینی سمنان) راه یافت و پس ازطی مراحل مقدماتی صرف و نحو و… از محضر حاج ملاعلی حکیم‌الهی، علامه حائری مازندرانی و شیخ‌محمدرضا فیض سرخه‌ای کسب فیض نمود. مرحوم هراتی از ‌دوران جوانی درجه بالای علمی را کسب کرد و حدود ۴۰ سال مدرس حوزه و علوم بود و افراد زیادی درمحضرش تلمذ می‌نمودند و خدمات ارزنده به این خطه بویژه اهالی سمنان نموده است. ایشان ضمن تدریس علوم نظری، اخلاق عملی، تقوا و وارستگی را نیز با عمل و رفتار خود ترویج نمود و در تلطیف فضای معنوی و مذهبی منطقه سهم به‌سزایی داشت. وی سال‌ها امامت یکی از شبستان‌های مسجد جامع سمنان را به‌عهده داشت و اقشار مختلف مردم را با تکالیف شرعی و معارف اهل‌بیت آشنا می‌ساخت. حل معضلات و مشکلات مردم و حل اختلاف و اصلاح ذات‌البین، از دیگر فعالیت‌های اجتماعی ایشان بود. او در ۲۵ دی‌ماه سال ۱۳۴۵ هجری شمسی دارفانی را وداع گفت. پیکرش در امامزاده یحیی(ع) […]

 محمدباقر نیری در سال ۱۲۸۷ در سمنان به دنیا آمد. او پس از فراگرفتن تحصیلات متداول آن زمان به استخدام اداره ی ثبت اسناد و املاک درآمد. او شاعر، طنزپرداز و لطیفه‏ گویى نقدسرا بود. از آثار وى می‌توان به منظومه نصاب واژ‏گان سمنانى و دیوان شعر اشاره کرد. وی در دوازدهم آذرماه ۱۳۷۹ دار فانی را وداع گفت و در بهشت‌زهرای تهران دفن شده‌است. شعر «زسمنانم سلام ما برویت» را از کتاب نصاب واژگان سمنانی و با صدای استاد فرهنگ شکوهی بشنوید.

عارف شهیر و محقق نامی عرفان شیخ علاء الدوله سمنانی( ۷۳۶-۶۵۹ ه ق) شیخ رکن‌الدین ابوالمکارم احمد بن محمد بن احمد سمنانی بیابانکی مشهور و ملقب به علاءالدوله سمنانی نامی مشهور در میان عرفای بزرگ ایران زمین بوده است. او از شاعران و نویسندگان بزرگ قرن ۷ و ۸ هجری قمری است. دوران کودکی و خردسالی خویش به فراگیری علوم مشغول بوده و از آنجا که در خانوادهای اشرافی و دارای اصل و نسبت می‌زیسته با روش بزرگ زادگان تربیت یافته است. او سفرهای زیادی به بغداد، شام، مکه، خراسان و برخی از اماکن متبرکه داشته است و بارها به سفر مکه رفته است. ایشان علاوه بر تربیت شاگردان و عرفای نامدار که هر یک به تنهایی عهده‌دار تعلیم شاگردان و مریدان بسیار شدند. از تألیفات ایشان می‌توان به رساله آداب الحواه، رساله آداب السخره، رساله تجلیات، رساله بیان الاحسان لاهل العرفان، رساله تذکره المشایخ، رسائل نورفی شمائل اهل السرور، رساله شطرنجیه،کتاب فلاح، رساله قدسیه، رساله و صابیح الجنان، رساله مناظر المخاطر المناظر، رساله نوریه، کتاب ارشاد و نام، رساله مفتاح و بسیاری از رسالات گران سنگ دیگر، اشاره کرد. او در طول زندگی خود قریب ۶۲ اثر در زمینه عرفان، فقه، ادب، تفسیر و حدیث تدوین کرده‌است. با توجه […]

حاجی محمد صادق متخلص به رفعت سمنانی و از شاعران دوران مشروطیت است که به سال ۱۲۶۱ خورشیدی در سمنان دیده به جهان گشود. بنا بر گفته معمرین سمنان شعوری نیز تخلص داشته است ولی در آثار موجود او این تخلص موجود نیست. سال‌های زندگی او در سمنان منحصر به اوایل جوانی اوست. بعد از سفر حج در مسلک درویشی درآمد و روزگاری نیز در نیشابور و نهاوند و خراسان بسر برد. رفعت به زبان عربی مسلط بود و در علوم و فلسفه و حکمت نیز وارد بوده است شهرت رفعت بیشتر بخاطر غزل‌هایش است. رفعت با عارف قزوینی رابطه نزدیک داشته و نامی از او در یک غزل خویش آورده است ولی عارف در دیوان خویش چند صفحه‌ای را اختصاص به آشنائی با رفعت داده و غزلیاتی که برای هم سروده اند را درج کرده است. تعداد اشعار این شاعر، در کتاب «نامه سخنوران» تالیف اسداللّه ایزدگشسب حدود ۴۵.۰۰۰ بیت تخمین زده شده است. اما رفعت سمنانی در مقدمه‌ای که بر کتاب «سرالاسرار» خویش نوشته، آثار خود را ۵۰.۰۰۰ بیت ذکر کرده است . به‌هرحال اکنون تنها حدود ۱۱.۰۰۰ بیت از آثار او باقی مانده است. یعنی در حدود ۷.۰۰۰ بیت در دیوان اشعار و ۶.۰۰۰ بیت در سرالاسرار(تفسیر […]

محقق ادبی، روزنامه‌نگار، و شاعر ایرانی معاصر بود که در سال ۱۲۸۰ هجری‌شمسی در شهرک خور، مرکز ناحیه جندق و بیابانک زاده شد. پدرش حاج میرزا اسدالله منتخب‌السادات خوری بود. از طرف مادر تبار او به یغمای جندقی می‌پیوست. دوران کودکی حبیب در خور به سر آمد. در مکتب‌خانه‌ها نزد ملایان محلی نخست قرآن را آموخت و سپس به کسب دانش‌های مقدماتی روی آورد. از کودکی طبع موزون او بر همگان آشکار شد و برخی خواسته‌های خود را به زبان شعر بیان می‌کرد. دوستان و معاشران منتخب‌السادات به رغم زندگی در روستایی خرد و کم‌جمعیت همه اهل فضل و ادیب و شاعر بودند. در سال ۱۲۸۸ گروه آشوبگر کاشی به سرکردگی نایب حسین کاشی و پسرش ماشاءالله خان کاشی که از نیروهای مشروطه‌خواه بختیاری فرار کرده بودند، برای نخستین بار به بیابانک وارد شدند. آنها منتخب‌السادات و فرزندانش را دستگیر کردند و اموالشان به غارت رفت. ماشاءالله خان که نسبت به پدرش متعادل‌تر بود چون دانست منتخب‌السادات شاعر است و در امور دیوانی و منشیگری تسلط دارد او را به دبیری خود برگزید و مأمور کرد منظومه‌ای مفصل در گزارش کارها و لشکرکشی‌هایش بسراید. این منظومه با نام فتح‌نامه نایبی که در چند هزار بیت در مدتی کوتاه و به اجبار سروده شده، هر چند از حیث ادبی و هنری واجد ارزش نیست، اما اصیل‌ترین روایت […]

پیر نجم‌الدین دادبخش(تاجبخش) پیر نجم‌الدین از بزرگان شهر سمنان در قرن هفتم هجری بود. او در روزگار تاخت و تاز قوم مغول در کشور می‌زیست و با شنیدن خبر حرکت سپاه مغول از دامغان به سمنان، کفن پوشید و مردم شهر را به مبارزه و دفاع از سمنان تشویق کرد. خودش نیز شجاعانه پیشاپیش مردم به حرکت درآمده و به محافظت از برج و باروی شهر پرداخت ولی مقاومت شدید سرانجام به شکست مبدل شد و آنطوری که عطاملک جوینی در کتاب تاریخ جهانگشا نوشته است «در سمنان خلق بسیار بکشتند». در کتاب‌های تاریخی موضوع دیگری از واقعه حمله مغول به سمنان ننوشته‌اند اما بدیهی است چنانچه مردم شهر مقاومتی در برابر هجوم مغول نمی‌کردند همانطور که جوینی نوشته بسیار کشته نمی‌شدند. در این مبارزه فردی به نام پیرحسین علمدارنیز دوشادوش پیر نجم‌الدین به مبارزه پرداخت و معروف است که آنها بر بالای برج داخلی شهر بی باکانه مقاومت می‌کردند. کار این دفاع و مقاومت دلیرانه ملی به جائی رسید که آنان پس از تمام شدن تیر با پرتاب کردن خشت و سنگ به طرف دشمن کار جنگ و دفاع را همچنان ادامه دادند و در نهایت با روحیه وطن‌پرستی کشته شدند. وقتی سپاه مغول سمنان را به مقصد ری […]