مقدمه:
جشنواره یا همان جشن گرفتن با اهداف و بهانه‌های مختلف و متفاوتی برگزار می‌شود. جشنواره‌ها با آئین و سنن مکان برگزاری قرابت معنایی دارد. جشنواره‌ها با اهدافی همچون ایجاد اتحاد و همدلی بیشتر و نیز ایجاد روحیه نشاط و شادابی در بین شهروندان برگزار می‌شود.
در سال‌های اخیر در سمنان و شهرهای همجوار جشنواره‌های متعددی برگزار شده که با توجه به اهمیت حوزه گردشگری و عدم معرفی در خور استان سمنان به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری و پتانسیل‌های بالای جاذبه‌های گردشگری و توریستی، این جشنواره‌ها تا حدودی توانسته‌است که با ایجاد شور و نشاط کمکی نیز به معرفی برخی از جاذبه‌های گردشگری،آداب و رسوم و نیز سوغات این شهر داشته باشد.
برگزاری جشنواره «ونگون» در ماه‌های گذشته به همت انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان برای دومین سال متوالی که با استقبال خوبی هم مواجه شد، علاوه بر ایجاد شور و نشاط کمکی نیز به معرفی برخی از جاذبه‌های گردشگری،آداب و رسوم و نیز سوغات این شهر داشته است.
در این جشنواره ضمن برگزاری مسابقه آشپزی، بخش‌های مختلفی همچون غرفه‌های عرضه نان و سوغات، صنایع دستی و محصولات باغی سمنان و نیز کارگاه‌های آموزش نمدمالی، قلم‌زنی، فرش و گلیم، سفال‌گری، گیاهان دارویی، مدیریت مصرف آب، فرآوری و پرورش زیتون بود که مورد بازدید جمع عظیمی از شهروندان قرار گرفت.
مجید غایبی مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان، در روزهای پایانی آبان ماه با حضور در روزنامه پیام استان سمنان، ضمن بازدید از این نشریه، با خبرنگاران این مجموعه به گفتگو پرداخت.
****************************
غایبی در ابتدای این گفتگو با معرفی انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی، گفت: این انجمن فعالیت خود را از مهر ماه سال ۹۳ آغاز و به صورت رسمی در مرداد ماه ۹۴ شروع به کار کرده است.
وی افزود: انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان بیش از ۲۰۰ عضو دارد که حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی، توسعه گردشگری، شناسایی و احیا و معرفی آداب و رسوم استان از جمله وظایف این انجمن است.
عدم اطلاع از ظرفیت‌های موجود در سمنان، بزرگترین مشکل توسعه گردشگری است
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان با بیان اینکه عدم اطلاع از ظرفیت‌های موجود در سمنان، بزرگترین مشکل توسعه گردشگری است، گفت: با وجود ثبت بیش از ۱۷۰ اثر تاریخی شهر سمنان، شناخت بیشتر شهروندان نسبت به این آثار کم و بسیار ناچیز است.
غایبی با اشاره به اینکه انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان به مدت ۲ سال است که فعالیت می‌کند، افزود: در مدت فعالیت این انجمن در بین مسئولین و شهروندان جریانی راه‌اندازی شد که نسبت به آثار تاریخی و طبیعی شهر حساسیت پیدا کردند.
وی با اشاره به اینکه انجمن بازخوردهای مثبتی را به دنبال داشته است، اظهار کرد: با فعالیت این انجمن، ورود بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در مرمت آثار تاریخی و تبدیل خانه‌های تاریخی به اماکن گردشگری افزایش یافت و نیز تلاش بیشتر سازمان‌های فرهنگی برای بازگشایی چندین خانه تاریخی را به دنبال داشته است.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان با اشاره به فعالیت نوروزی این انجمن، اظهار کرد: افرادی که به عنوان راهنمای گردشگری تحت آموزش قرارگرفته بودند در طی روزهای نوروز جهت ارائه خدمات به گردشگران مسجد امام، مسجد جامع و خانه تاریخی طاهری، خانه تدین و… مستقر بودند.
وی در خصوص اقدامات انجمن مربوطه در شناسایی میراث فرهنگی استان گفت: از ظرفیت دانشجویان استفاده می کنیم و تیم‌های مختلفی در حال جم آوری اطلاعات بناهای تاریخی سمنان هستند
غایبی در ادامه افزود: معدن گوگرد سمنان را شناسایی کردیم و به اداره میراث فرهنگی معرفی شد و این مکان نیز در آثار تاریخی به ثبت رسید.
وی با اشاره به اینکه زبان سمنانی با پیگیری‌های انجمن به ثبت رسید، بیان کرد: کارشناسانی که با میراث فرهنگی برای ثبت زبان سمنانی همکاری کردند از طرف انجمن معرفی شده بودند.
بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی در استان وجود دارد
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان با بیان اینکه در استان بالغ بر ۱۷۰۰ اثر تاریخی وجود دارد، تصریح کرد: حدود ۷۰۰ اثر تاریخی استان به ثبت رسیده و در سمنان نیز بیش از ۱۷۰ اثر ثبت شده است.
۲۴ خانه تاریخی از ۲۰۰ خانه به ثبت ملی رسیده است
غایبی با اشاره به اینکه بیش از ۲۰۰ خانه تاریخی دربافت تاریخی و با ارزش سمنان وجود دارد، گفت: با شناسایی‌های انجام گرفته بیش از ۲۴ خانه به ثبت ملی رسیده و تعدادی از آنها مرمت و احیا شده است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: تعدادی از این خانه‌های تاریخی دمالکیت شهرداری و تعدادی دیگر مالکیت میراث فرهنگی و برخی هم در تملک همشهریان است.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان با بیان اینکه باید فرهنگ سازی صورت بگیرد تا خانه‌های تاریخی که باقی مانده اند به ثبت برسد، افزود: کارهای مرمت و بازسازی و تبدیل تغییر کاربری این خانه‌های تاریخی باید صورت گیرد.
آب انبار میدان مشاهیر باید به بخش خصوصی واگذار شود
وی با اشاره به آب انبار میدان مشاهیر بیان کرد: باید مرمت و بازسازی این بنای تاریخی صورت بگیرد و چون مالک شخصی دارد و خصوصی است مشکلاتی وجود دارد.
غایبی با بیان اینکه تا زمانی که این بنا مالکیت شخصی داشته باشد شاید رغبتی برای احیای آن وجود نداشته باشد، گفت: هزینه‌های مرمت بالاست و آن را تقبل نخواهند کرد و باید یا به بخش خصوصی یا به میراث فرهنگی واگذار کنند ولی نظافت و تمیز کردن آن در حال حاضر به شهرداری برمی گردد.و امیدواریم شهرداری اقدامات لازم برای نظافت ظاهری بناهای تاریخی انجام دهد تا با حضور گردشگران شاهد محیطی آلوده و نازیبا نباشیم.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان همچنین تصریح کرد: باید برای تک تک شهروندان این موضوع نهادینه و فرهنگسازی شود که میراث فرهنگی را دوست بدارند و برای آن ارزش قائل شوند.
تورهای کویرگردی در سمنان راه‌اندازی شده است
غایبی، راه‌اندازی تورهای کویرگردی را یکی دیگر از اقدامات این انجمن عنوان کرد و گفت: برای اولین بار این کار توسط انجمن صورت گرفت که با راه‌اندازی این تور توانستیم آژانس‌های گردشگری تهران را به کویر ببریم و مناظر هزار رنگ را به آنها نشان دهیم. مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان در ادامه افزود: وقتی این افراد کویر هزار رنگ سمنان را دیدند واقعا متعجب شده بودند و این قبیل کارها باعث شناسایی مکان‌های گردشگری استان خواهد بود.
وی با بیان اینکه تورهای سمنان گردی هر هفته در سمنان اجرا می شود اظهار کرد: این تورها با هدف معرفی جاذبه‌های گردشگری صورت می‌گیرد.
بهترین راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی و توسعه شهر، جذب گردشگر است
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان در خصوص جذب گردشگران به این استان گفت: سمنان دارای پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر است که این امر نگاه مثبت مسئولین و نیز همراهی تمامی نهادها و شهروندان را می‌طلبد. غایبی با اشاره به اینکه اقتصاد آینده دنیا در صنعت گردشگری است، بیان کرد: راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی و توسعه شهر، جذب گردشگر است.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان همچنین تصریح کرد: ورود بخش خصوصی به حوزه گردشگری می‌تواند در این زمینه مشکل‌گشا باشد.
میراث فرهنگی استان کمک خاصی به انجمن نکرده است
غایبی با اشاره به خدمات ارائه شده از سوی اداره میراث فرهنگی استان به این انجمن گفت: دفتری را در خانه تدین برای فعالیت انجمن در اختیار ما گذاشته اند که کمال تشکر را از آنها داریم.
وی با بیان اینکه جهت توسعه فعالیت‌های فرهنگی انجمن، طی ماه‌های گذشته درخواست تحویل مکانی مناسب به انجمن از طرف شورای شهر، شهرداری و یا میراث فرهنگی را داشته ایم تا بتوانیم با کمک‌های مردمی، سمنان را به تمام دنیا معرفی کنیم ولی تا کنون هیچ مکان مناسبی در اختیار انجمن قرار نگرفته است.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان ادامه داد: کمک‌های صورت گرفته به انجمن از طرف مردم بوده است و توقعی از میراث فرهنگی استان نداریم که بخواهد به ما کمک مالی کند.
وی با اشاره به اینکه عرف بر این است که خانه‌های تاریخی که رو به تخریب هستند به بخش خصوصی واگذار می‌شود تا مرمت آن صورت بگیرد، بیان کرد: بخش خصوصی با آباد کردن و سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی بعد از گذشت چند سال آن را به دولت برمی گرداند با این کار دولت هزینه ای نکرده بلکه آن را نیز حفظ کرده است.
مسجد جامع با قدمت ۱۰۰۰ ساله، با ارزش ترین اثر تاریخی در سمنان است
وی درخصوص قدیمی ترین اثر تاریخی سمنان گفت: قلعه‌های سارو، قلعه پاچنار و کارونسرای انوشیروان در استان سمنان هر کدام قدمتی حدود ۲۰۰۰ ساله دارند.
به گفته مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان، مسجد جامع و مناره آن که مربوط به دوران سلجوقی با بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی در شهر سمنان می‌باشد.
مناره مسجد جامع سمنان بلندترین و اولین منار جنبان ایران است
وی تصریح کرد: مناره مسجد جامع سمنان بلندترین و اولین منار جنبان ایران است که هزار سال است تکان می‌خورد.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان همچنین بیان کرد: سبک معماری و هنر مهندسی در آن زمان به این نکته توجه می‌کرده‌اند که سازه‌های این‌چنینی باید مقاومت لازم برای مقابله با زلزله و باد و طوفان داشته باشند به همین دلیل این مناره طوری ساخته شده که با کوچکترین بادی تکان می‌خورد و این مناره بیش از ۱۰۰۰سال است که در حال تکان خوردن است.
غایبی با اشاره به اینکه بازار سمنان ارزش بالاو قدمتی بیش از ۴۰۰ سال دارد افزود، بازار تاریخی سمنان از شریان‌های اصلی اقتصادی در زمان قدیم بوده است، وی گفت: اطراف بازار سمنان کاروانسراهای متعددی بوده است که اکثر آنها به بهانه‌های مختلف همچون ساخت پارکینگ، تعریض خیابان و… تخریب شد.
وی در ادامه افزود: هدف اصلی انجمن این است که دیگر بناهای تاریخی در شهر تخریب نشوند و همین بناهایی که وجود دارد حفاظت و شناسایی شوند.
آب گرم، موتور محرکه گردشگری سمنان است
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان درخصوص جاذبه‌های طبیعی استان گفت: جاذبه‌ها
ی طبیعی بسیاری در سمنان وجود دارد که از تنوع زیادی نیز برخوردار است.
وی ادامه داد: از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب استان هریک از این جاذبه‌های منحصر به فردی برخوردار هستند.
غایبی، آب گرم را یکی از جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد این شهر عنوان کرد و افزود: آب گرم می تواند موتور محرک گردشگری و توسعه گردشگری در سمنان باشد.
باید توجه مردم را نسبت به آثار تاریخی بیشتر کنیم
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان با تاکید براینکه باید توجه مردم را نسبت به آثار تاریخی بیشتر کنیم، گفت: اگر بتوانیم برای مردم بحث ارزشمندی تاریخی و فرهنگی آثار را بگوییم ارزش آنها متقابلا حفظ خواهد شد.
وی در ادامه افزود: تاکنون فرهنگ غنی شهر را به جای دیگر نبرده ایم و آن را معرفی نکرده‌ایم که اگر این کار صورت گیرد باعث صادر شدن فرهنگ و درآمد‌زایی نیز می‌شود.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان تاکید کرد: باید دولت حمایت کند تا موضوع گردشگری در جامعه نهادینه و فرهنگسازی شود.
خانه‌هایی مطابق با فرهنگ و اقلیم سمنان
غایبی یکی از راه‌های احیای بافت تاریخی را فرهنگسازی در زمینه ساخت مسکن و نیز نماسازی دانست و گفت: متاسفانه در بافت تاریخی شهر، در ساخت برخی از خانه‌ها و یا بازسازی آنها از مصالحی که همگونی با بافت تاریخی و نیز شرایط اقلیمی منطقه ندارد، استفاده می‌شود که باید اطلاع‌رسانی‌های لازم در این زمینه انجام‌شود. در حالیکه با فرهنگسازی می‌توان شرایطی را فراهم نمود که خانه‌ها با مصالح ارزان و نیز مطابق با اقلیم منطقه و نیز با نماسازی زیبا ساخته شده و زیبایی و استحکام لازم را نیز دارا باشند.
وی بسته بودن درب‌های خانه‌های تاریخی و نیز مراکز تاریخی را مغایر با تبلیغات جهت جذب گردشگر عنوان کرد و گفت: متاسفانه علی‌رغم تعدد مراکز تاریخی و گردشگری در شهر، درب بسیاری از این مراکز در طول سال به روی گردشگران باز نبوده و این عاملی برای دفع گردشگر خواهد بود.
غایبی سمنان را در رده شهرهای مهم کشور از لحاظ پیشینه تاریخی و نیز نقاط گردشگری عنوان کرد که به دلایل مختلف سال‌های پیش، مغفول مانده‌است که تلاش بیشتر سازمان میراث فرهنگی و دیگر ارگان‌ها را برای ارتقا در این حوزه می‌طلبد.
همچنین نقش شهرداری و شورای شهر برای فراهم نمودن بستر‌های لازم در بافت تاریخی بسیار مهم بوده و به نظر می‌رسد باید به بافت تاریخی بیشتر توجه نماید و باز سازی و نماسازی و کف‌سازی کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی را با سرعت هرچه تمام تر آغاز نماید به عنوان نمونه از ۴۰ آب‌انبار موجود در سمنان، تنها یک آب‌انبار برای بازدید مهیا است که بخشی از این آب‌انبارها با تدبیر اداره اوقاف، شهرداری سمنان ومالکین خصوصی آنها می‌توانند به جاذبه‌های گردشگری شهر بدل گردند.
وی معتقد است ورود بخش خصوصی به حوزه گردشگری می‌تواند در این زمینه مشکل‌گشا بوده و بدون تحمیل هزینه به دولت، اقتصاد شهر را پویا نماید.
