کارخانه ریسندگی و بافندگی سمنان

کارخانه ریسندگی در ادوار مختلف به نام کارخانه پنبه، شرکت ریسمان‌ریسی و کارخانجات نساجی پارس سمنان شناخته می‌شد. حاج علی‌نقی کاشانی از بازرگانان شهر سمنان، مالک کارخانه بود و آقای فامیلی زمین آن را اهدا کرد. امروزه بخش بسیاری از بنای کارخانه تفکیک شده و بخش کوچکی از آن در اختیار شهرداری است و بخش اداری شورای اسلامی شهر سمنان در آن مستقر شده‌است. ساختمان کارخانه پنبه هم کاربری آموزشی دارد و هنرستان پسرانه شهید عباسپور در آن فعالیت می‌کند.
پس از رونق کشاورزی در سمنان و رشد کشت پنبه در سمنان، نیازهای جدیدی جهت دانه‌کشی، انبار و بسته‌بندی احساس شد. این کارخانه در سال ۱۳۱۰ و با طرح و نقشه آلمانی ساخته شد و برای افتتاح آن در شهریور ۱۳۱۰ رضاشاه از راه فیروزکوه – هفدر که قسمتی هم سنگ‌فرش بود، با اتومبیل وارد سمنان شد. در دوران رونق آن بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر در آن کار می‌کردند.
در این کارخانه، پنبه‌های تولید شده در منطقه و وارد شده از شهرهای مختلف را به صورت نخ تابیده تولید کرده و محصول را به کارخانجات بافندگی شهرهای دیگر ارسال می‌کردند. از سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۵ در کنار کارخانه ریسندگی با اضافه کردن ۳۴۰ دستگاه بافندگی و همچنین دستگاه‌های عظیم چاپ و تکمیل پارچه، کارخانه نساجی نیز بنیان یافت و اداره امور آن به شرکت سهامی نساجی پارس که به‌تازگی تأسیس شده بود، محول گردید. این مجموعه روزانه بیش از ۳۵ هزار متر انواع پارچه در عرض‌های ۹۰ تا ۱۴۰ سانتی‌متر تولید می‌کرد. تولیدات این کارخانه تنها به پارچه محدود نمی‌شد و برق شهر سمنان نیز توسط ۶ ژنراتور برق کارخانه، تأمین می‌شد.
تعدادی از واحدهای ساخته شده در مجموعه ریسندگی و نساجی شامل بخش اداری، سالن ریسندگی، سالن نجاری، برج دودکش، آب‌انبارکارخانه (تدین) و بخش‌هایی مانند انبارها، ساختمان‌های خدماتی، محوطه‌سازی سنتی، استخر و آب‌نما نیز در این مجموعه وجود داشتند.
یکی از مسائلی که کارخانه ریسمان‌ریسی سمنان را پس از گذشت حدود یک قرن همچنان در اذهان مردم سمنان پررنگ نگاه داشته؛ سوتی است که توسط آلمانی‌ها طراحی و ساخته شده بود و در زمان فعالیت این کارخانه، روزانه در ساعت‌های ۶، ۱۴ و ۲۲ نواخته می‌شد و ساعت تغییر و پایان نوبت‌های کاری از این طریق به کارگران اعلام می‌شد. در گذشته بیشتر مردم شهر سمنان ساعت‌های خود را با سوت این کارخانه تنظیم می‌کردند. همچنین به دلیل کوچک بودن شهر و حجم کمتر آلودگی‌های صوتی، صدای این سوت تا روستاهای پایین شهر نیز می‌رسید. این سوت یک شی‌ء تاریخی است و از آنجا که به ثبت ملی نیز رسیده دارای ارزش مضاعفی است.
متأسفانه سوت کارخانه در آذر ماه ۱۳۹۴ به سرقت رفت اما کشف آن در خرداد ماه ۱۳۹۶ سبب خوشحالی دوستداران میراث فرهنگی شد. در فروردین ماه ۱۳۹۷ این سوت در باغ‌موزه امیر نصب و دوباره در شهر طنین‌انداز شد.
مجموعه کارخانه ریسندگی و بافندگی در تقاطع خیابانهای فردوسی و قدس واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ آبان ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.